Dış Ticarette Kullanılan Belgeler

Bu yazımızda;

• Dış ticaret nedir,
• Dış ticarette kullanılan belgeler nelerdir,
• Kaç gruba ayrılır,
• Nerden alınır gibi farklı konuları sizin için açıkladık.

Dış Ticaret Nedir?

Ülkelerin daha yüksek milli gelir ve refah seviyelerine ulaşabilmeleri için sınır ötesi mal ve sermaye akışını yönlendirmeleri gerekmektedir. Artan rekabet ve küresel şirketlerin hızlı büyümesiyle, saf ticaret kavramı alaka düzeyini kaybediyor. Bir ülkenin tarımsal ve endüstriyel gelişimi ve buna bağlı iyileştirmeler yeterli değildir.

Dış ticaret, yurt dışına ürün ihraç edilmesi ve gerekli ürünlerin ithal edilmesi sonucunda ortaya çıkan tüm satış işlemlerini ifade eder. Dış ticareti iç ticaretten ayıran en önemli fark, uluslararası ticaretin esaslarını düzenleyen kurallar ve yasal düzenlemelerdir. İthalat ve ihracat terimleri dış ticaret dengesini oluşturan iki ana bileşendir.

Her ülkenin dış ticaret politikasının en önemli hedefi ithalatı azaltmak ve ihracatı artırmaktır. Bu açıdan bakıldığında, bir ülkenin dış ticaret politikasını etkileyen en önemli faktörler şunlardır: Gümrükleme, serbest ticaret anlaşmaları, çeşitli korumacı yasalar, kotalar ve sübvansiyonlar. Bir ülkenin ithalat-ihracat oranına ilişkin ticaret parametreleri, bir ülkenin ekonomik istikrarını sağlamak için birçok ipucu sağlar. Dış ticaretin aktif ve verimli yapılabilmesi için;

• Yurtdışına yapılacak olan mal ve dağıtım yollarının oluşturulması
• Ticaret esaslarına ilişkin kanun ve yönetmeliklerin takibi, yönetimi ve güncellenmesi
• Sözleşme kapsamında satın alınan mallar için ödeme yapılması
• İhraç edilen ürünlerin bedelinin zamanında tahsil edilebilmesi için iyi yetişmiş bir dış ticaret uzmanına ihtiyaç vardır.

20.yüzyılda ticaret coğrafi olarak birbirine yakın bölgeler arasında yürütülüyordu. Ancak mevcut dış ticaret anlayışını maliyet ve fiziksel faktörler bir araya gelse bile, sadece üretimle sınırlandırılamaz. Sürekli güncellenen güzergahlar, mal ve hizmetlerin daha hızlı ulaştırılmasını sağlayan yeni ulaşım altyapısı, güçlü iletişim ağları ve etkin dijital pazarlama çalışmalarıyla artık dünyanın en uzak noktalarına ulaşmak şirketler için de çok kolay olacaktır.

Dış Ticarette Hangi Evraklar Kullanılır?

Dış ticaret işlemlerinde, firmaların ithalat ya da ihracat yapmak için çeşitli taşıma belgeleri ve farklı evraklara ihtiyacı vardır. Şirketlerin yaptıkları ithalat ve ihracat işlemlerinin daha doğru ve başarılı şekilde olması için dış ticaret belgelerinin olması fazlasıyla önemlidir. Ticaret yapılırken sürecin sorunsuz bir şekilde gerçekleşebilmesi için olması gereken bazı belgeler vardır.

Dış ticarette kullanılan belgeler:

• Proforma Fatura,
• Ticari Fatura,
• Gümrük Beyannamesi,
• Taşıma belgeleridir,
• Navlun Faturasıdır.

Proforma Fatura: Proforma fatura, en temel anlamıyla bir teklif faturasıdır. Bu fatura türü, faturaya ilişkin tüm bilgileri içerir. Ancak bu bilgilerin hiçbiri resmi değildir. Proforma Faturalar, yalnızca iki veya daha fazla taraf arasında teklif verme amacıyla oluşturulur. Fatura kesildiğinde, karşılığında herhangi bir mal ya da hizmet alışverişi olmaz. Faturanın kesiliş amacı, şirketlerin ithalat ve ihracat sürecini takip etmektir. Banka tarafından proforma fatura gönderilebilir ancak fatura resmi olarak geçerli değildir ve herhangi bir ceza uygulanmaz. Proforma fatura, dış ticaret işlemlerinde teklif vermek için yaygın olarak kullanılan bir ticari belge olarak öne çıkar.

Ticari Fatura: Ticari fatura ana faturadır. Satış sürecinden önce sözleşmeye uygun olarak yapılır. Satılan mal, eşya veya hizmetlerin türünü, boyutlarını ve fiyatını belirtmelidir. Satıcı tarafından bir ticari fatura oluşturulur ve gönderilir. Bu fatura türü nihai faturadır. Satış sonrası tüm işlemlerde ticari faturalar esas alınmalıdır. Ticari faturalar ve içerdikleri bilgiler bakımından (Gümrükleme, döviz havalesi) farklı ülkelerde farklı durumlarda kullanılmaktadır. Ayrıca ticari elektronik fatura şeklinde elektronik versiyonu da bulunmaktadır.

Gümrük Beyannamesi: Gümrük beyannamesi, dış ticaretten elde edilen veya edilecek gelir, satılan mal ve varlıkların vergiye tabi olabilmesini sağlar. Bir gümrük beyannamesi, alıcı ve satıcı hakkında ayrıntılı bilgiler içerir. Aynı zamanda yurt dışına satılan mallar konusunda vergilerin sınıfı ve miktarı hakkında bilgiler bulunmaktadır. Birkaç tür gümrük beyannamesi formu vardır. Gümrük beyannameleri nüsha numarası ve nüsha ile sınırlandırılmakta ve farklı senaryolarda kullanılmaktadır. Beyanname, doğrudan doğruya mal sahipleri ve kanuni temsilcileri ya da vekilleri tarafından düzenlenir ve ticaretin yapıldığı firmanın bağlı olduğu ihracatçı birliği tarafından onaylanmaktadır.

Taşıma Belgesi: Taşıma ve dolaşım belgeleri, satılan malları varış noktasına teslim etmek, ülkeye giriş yapmak ve gümrük indirimi almak için kullanılır. Dış ticaret taşıma belgeleri hazırlanırken kişi ya da şirketlerden talep edilen tüm bilgilerin eksiksiz şekilde belge üzerinde olması taşıma ve gümrük işlemlerinde çeşitli sorunlar ile karşılaşılmasını engelleyecektir. Türkiye’de üretilen ürünler EUR.1 dolaşım belgesi kapsamında gümrük vergisi iadesinden yararlanabilmektedir. A.TR Dolaşım Belgesi de Avrupa Birliği ülkeleri ile Türkiye arasındaki ticari ilişkilerde vergi indirimi ve vergi muafiyetinin tanınmasını sağlar.

Dış Ticaret Taşıma Belgeleri:

• Konşimento,
• Sigorta,
• Çeki Listesi,
• Teslimat Notudur.

Navlun Faturası: Navlun, deniz yolu ile taşımacılıkta malın taşıma ücretini ifade eder. Navlun faturası, malların taşınması maliyeti için düzenlenen bir faturadır. Faturada, navlun fiyatı mal ücretine dahil olarak gösterilebilir ya da ayrı olarak gösterilebilmektedir Navlun faturaları, deniz veya su yoluyla taşınan mallar için navlun ücretlerini gösterir. Nakit kargo ve havale kargo olarak ikiye ayrılabilir. Transfer ücreti geminin hareketinden bir süre sonra ödenir. Navlun ön ödemesi taşıma gününde yapılır. Bu ödemeler gönderici tarafından yapılmalıdır. Navlunun tam olarak ödenmesi dış ticarette çok önemlidir. Çünkü işletmelerin navlun ödemeden dış ticareti durdurma hakları vardır.

İthalatta Gümrükte İstenen Belgeler Nelerdir?

İthal edilecek olan malın sorunsuz bir şekilde gümrükten çıkması için bazı belgelerin gümrüğe sunulması gerekir. Bu belgeler;

Çeki Listesi: Ürünlerin her ihracat sevkiyatı için nasıl paketlendiği, paket sayısı ve ürün detayları gibi çeşitli bilgileri içeren bir belgedir. Bu liste sayesinde hangi konteynırda kaç adet olduğu kolayca belirlenebilir.

Fatura: Satıcı tarafından ödemeyi tahsil etmek için alıcıya verilen bir belgedir. Bu, satın alınan ürünlerin veya alıcıya sunulan hizmetlerin maliyetini içerir.

Menşei Şehadetnamesi: Sevk edilen bir ürünün nerede yetiştirildiğini veya üretildiğini gösteren bir belgedir. Sevk edilen malların ülkeye ithal edilip edilemeyeceğini ve muafiyetler veya vergi kredileri için uygun olup olmadıklarının kontrol edilmesi gerekir

Konşimento: Kelime anlamı taşıma senedi olan konşimento, bir gönderinin düzgün bir şekilde işlenmesi için gerekli tüm bilgileri içeren, bir gönderici ile bir taşıyıcı arasında yasal olarak bağlayıcı bir belgedir.

Dolaşım Belgesi: Satılacak olan malın düzenlendiği ve onaylandığı ülkeden olduğunu veya malın görmüş olduğu değişiklik ve işlemlere göre o ülkeye ait sayılması gerektiğini belirten belgedir.

ATR dolaşım belgesi, ihracatçının veya gümrük beyannamesini imzalamaya yetkili yasal temsilcisinin talebi üzerine Türkiye-Avrupa Topluluğu Gümrük Birliği kapsamındadır. İşlenmiş tarım ürünleri de dahil olmak üzere ürünler uygundur veya bunlar bir devlet kurumu tarafından yetkilendirilmiş bir kurum tarafından düzenlenen belgelerdir.

EUR1 dolaşım belgesi, bir ürünün menşe ülkesini gösteren bir belge. EFTA ülkelerine ihracat, Avrupa Birliği’ne çelik ürünleri, Türkiye’nin serbest ticaret anlaşması yaptığı ülkelere ihracat ve Avrupa Birliği’nde kullanılan tarım ürünleri için kullanılmaktadır.

İhracatta ve İthalatta Hangi Belgeler Nereden Alınır?

Şirketler, ithalat ve ihracat yapabilmek için gerekli olan belgeleri, firmaların bulunduğu ildeki Dış Ticaret Bölge Müsteşarlığı’ndan alabilirler.

Uluslararası Ticaret İşlemlerinde Kullanılan Belgeler Kaç Gruba Ayrılır?

Dış ticarette kullanılan belgeler 5 gruba ayrılır.

Bunlar: Ticari, Taşıma, Sigorta, Resmi ve Finansman belgeleridir.